Nalezingen op de ichthyologische fauna van het eiland Banka

Pieter Bleeker

Table of Contents (ToC)

  1. Introduction [heading added by snakeheads.org]
  2. Species piscium bankanesium hucusque cognitae
  3. Descriptiones Specierum Diagnosticae
  4. Ophicephalus bankanensis Blkr.
  5. Ophicephalus mystax Blkr.

Introduction [heading added by snakeheads.org]

In verschillende artikels, opgenomen in het Natuurkundige Tijdschrift voor Nederlandsch Indie 1 , bragt ik het aantal van Banka bekende visschen op 194 soorten. Twee nieuwe verzamelingen van dit eiland, mij welwillend toegezonden door den heer H. L. VAb BLOEMEN WAANDERS en bestaande uit zoetwatervissehen van het distrikt Marawang, hebben mij aanleiding gegeven, op nieuw eene bijdrage tot de kennis der vischfauna van het eiland te leveren. In beide bedoelde verzamelingen heb ik de volgende soorten aangetroffen.

Ongeveer de helft daer soorten (17) is nieuw voor de kennis der fauna van Banka en daarvan zijn tevens nieuw voor de -wetenschap Ophicephalus mijstax [mystax] , Wallago leicanthus , Barbus fasciatus , Leuciscus bankanensis , Hemiramphus pogonognathus en Tetraodon Waandersii .

De thans van Banka bekende soorten zijn de hieronder genoemde. Voor zoover hare vindplaatsen mij zijn opgegeven, heb ik hare namen achter die der species gevoegd. Eene kleine aanduiding omtrent de ligging dier plaatsen zal niet overbodig zijn.
Muntok hoofdplaats van het eiland Banka, nabij het meest westelijke punt van het leiland.
[ ... ] [ ... ]
Marawang distriktshoofdplaats nabij de oostkust van het eiland, bijkans een graad ongeveer oost ten noorden van Muntok.
Toboali het meest zuidelijke distrikt van het eiland.
[ ... ] [ ... ]

ToC

Species piscium bankanesium hucusque cognitae

[ ... ] [ ... ] [ ... ] [ ... ]
58. Ophicephalus bankanensis Blkr. Toboali, Marawang.
59. Ophicephalus lucius K.v.H. V.B.G. XXIII Doolh. K. Marawang.
59. Ophicephalus marginatus K.v.H. ibid. Marawang.
61. Ophicephalus marulioides Blkr. Nat. T. N. Ind. II p. 424. Toboali.
62. Ophicephalus micropeltes CV. V.B.G. XXIII Doolh. K. Marawang.
63. Ophicephalus mystax Blkr. Marawang.
64. Ophicephalus striatus Bl V.B.G. XXIII Doolh. K.
[ ... ] [ ... ] [ ... ] [ ... ]

Het aantal bekende echte zoetwatervisschen van Banka is thans reeds groot genoeg, om een overzigt van hunne geographische verbreiding niet nutteloos te doen zijn. Zeer zeker verbergen Banka's stroomgebieden, al zijn zij van geene groote uitgestrektheid, nog menige soort, welker kennis voor volgende onderzoekingen bewaard blijft, maar toch zijn er reeds 37 soorten in bovenstaande lijst ingeschroven, welke zich slechts in zoet water ophouden. De geographische verbreiding dezer soorten is in de volgende tabel aangetoond.
C. bankanensis Blkr. C. lucius K.v.H. C. marginatus CV. C. marulioides Blkr.
Banka X X X X
Biliton X X
Singapore
Pinang
Sumatra X X
Java X X
Madura X
Borneo X X
Celebes
Molukken
Hindostan, Bengalen X
Birmah, Siam
Tenasser, Malakka
China
Philippines
C. mystax Blkr. C. micropeltes K.v.H. C. striatus Bl. [ ... ]
Banka X X X
Biliton
Singapore X
Pinang X
Sumatra X X
Java X X
Madura
Borneo X X
Celebes X
Molukken
Hindostan, Bengalen X
Birmah, Siam ? X
Tenasser, Malakka X
China
Philippines X

[ ... ]

Het geographisch overzigt toont aan, dat slechts 8 der zoetwatersoorten tot nog toe nergens elders aangetroffen zijn, t. w. Ophicephalus bankanensis , Ophicephalus mystax , Wallago lciacanthus, Chaca bankanensis, Rohita oligolepis, Rohita Waandersii, Leuciscus bankanensis en Hemiramphus pogonognathus. Welligt echter ziillen meerdere dier soorten ook nog op Biliton, Sumatra of Borneo gevonden worden. Van de overige 29 soorten zijn er 20 bekend van Borneo, 17 van Sumatra, 11 van Java, 11 van Biliton, slechts 2, of 3 van Celebes, Madura, Singapore en Pinang en ook slechts 1 van gewesten buiten den Indischen Archipel. Hieruit laat zich opmaken, dat, inet het oog op drie groote Soenda-eilanden, de zoetwatervischfauna van Banka de grootste overeenkomst heeft met die van Borneo en Sumatra, zoowel in aantal als in merkwaardigheid van soorten. Biliton, hoezeer ten dezen opzicte no, weinig, bekend, voedt als zoetwatervischen Catopra Grootii Blkr., Nandus nebulosus Blkr., Betta anabatoides Blkr., Ophicehalus marulioides Blkr. , Ophicephalus marginatus CV. , Mastacembelus maculatus CV., Silurus phaiosoma Blkr., Bagrus poecilopterus K. v. H., Pimelodus cyanochloros Blkr., Clarias punctatus CV., Barbus bilitonensis BIkr., Barbus lateristriga CV., Leuciseus cephalotaenia Blkr., Hemiramphus phaiosoma Blkr en Luciocephallis pulcher Blkr., welke soorten, met uitzoiiderin. slechts van Mastaeembelus maculatus CV., Pimelodus cyanochloros Blkr., Clarias punctatus CV. en Hemiramphus phaiosoma Blkr., mij ook van Banla zijn geworden. Men mag daaruit gerustelijk besluiten dat de zoetwaterfaunen van beide eilanden slechts zeer wweinig van elkander verschillen.

[ ... ]

ToC

Descriptiones Specierum Diagnosticae

Ophicephalus bankanensis Blkr. Nat. T. N. Ind. III. p. 726. (diagnosis emendata).

C. bankanensis, drawing of Bleeker's atlas, table 397, fig. 1Bleeker's drawing of C. bankanensis, taken from his famous ichthyological atlas. If you have it in your channa shelf (several hundred thousands Euros ;-) go for table 397, fig. 1, else thank God, there is an Internet to save this ichthyological memory.
Ophicephal. copore elongato antice postice compresso, altitudine 8 et paulo 7 1/3 in ejus longitudine; capite acuto conico, 4 ad 4 1/4 in longitudine corporis; latitudine et altiudine capitis 2 circiter in ejus longitudine; linea rostro-frontali junioribus declivi-rectiuscula aetate provectioribus convexa; fronte et vertice planiusculis; oculis diametro 5 1/2 ad 7 1/3 in longitudine capitis, diametris 1 1/3 ad 2 distantibus; maxilla inferiore maxilla superiore paulo longiore, dentibus antice pluriseriatis lateribus biseriatis, serie interna conicis majoribus anterioribus caninoideis; maxilla superiore junioribus sub oculi parte posteriore, aetate provectioribus post oculum desinente, 2 2/3 ad 2 3/5 in longitudine capitis, dentibus pluriseriatis parvis, caninoideis nullis; rictu valde obliquo; dentibus vomero-palatinis biseriatis serie externa parvis serie externa parvis serie interna caninis vel caninoideis; squamis cycloideis, capitis parte postoculari 12 ad 14, lateribus 60 ad 65 p.m. in serie longitudinali; linea laterali sub radio dorsali 14° circiter deflexa postice rectiuscula; pinnis rotundatis, pectoralibus 1 3/5 ad 1 5/6 , ventralibus 2 1/2 ad 2 3/4 in longitudinali capitis; caudali 5 1/2 ad 6 1/2 in longitudine corporis; corpore superne viridi fuscescente-viridi nebulato, inderne margaricente undulata aetate provectiore evansecente; capite laterisbusque inferne guttulis fuscis vel nigris; operculo macula magna fusca vel nigricante; pinnis imparibus violascentibus vel fuscis nigro guttatis, anali basin versus aurantiaca; pectoralibus violaceo-fuscis radiis flavo vel aurantiaco punctatis et variegatis, ventralibus basi aurantiacis apicem versus fuscentibus.
Head of c. bankanensis, drawing of Bleeker's atlas, table 397, fig. 1aBleeker's drawing of the head shields of c. bankanensis, taken from his famous ichthyological atlas. Drawings of head shields were meant for species identification. Bloch 1793 started with this method and this method is still used.
B. 5 D. 1/40 P. 1/16 V. 1/5 A 1/30 C. 14 et lat. brev.
Hab. Marawang et Toboali, Bankae insulae, in fluviis.
Longitudo. 4 speciminum 97''' ad 235'''.

Aanm. If beschreef deze soort reeds ter aangehaalde plaatse naar een jeugdig specimen van slechts 97''' lengte. De toezending vaan drie grootere en zeer gord bewaarde specimina van Marawang heeft mij n de gelegenheid gesteld, de diagnose te verbeteren en haar ook op de oudere voorwerpen toepasselijk te maken.

ToC

Ophicephalus mystax Blkr.

Ophiceph. corpore elongato antiee depresso latiore quam alto, postice compresso, altitudine 8 circiter in ejus Iongitudine; capite depresso acuto 4 ad 4 1/4 in longitudine corporis; latituding capitis 1 2/3 ad 1 1/2 , altitudine 2 1/2 ad 2 1/3 in ejus longitudine; linea rostro-frontali convexa; fronte et vertice planis; oculis diametro 6 fere ad 6 1/2 in longitudine capitis, diametris 1 2/3 ad 2 et paulo distantibus; maxilia inferiore maxilla superiore paulo longiore, dentibus antice pluriseriatis, lateribus et postice tri-et biseriatis, dentibus serie interna conicis majoribus lateribus aliquot caninis; maxilla superiore post oculum desinente 2 2/5 ad 2 1/4 in longitudine capitis, dentibus pluriseriatis parvis caninoideis nullis; rictu obliquo; dentibus vomero-palatinis pluriseriatis parvis serie interna paulo majoribus caninis nullis; squamis cycloideis, capitis parte postoculari 9 p. m., lateribus 50 p. m. in serie longitudinali; linea laterali sub radio dorsali: 14° circiter deflexa, postiee rectiuscula; pinnis rotundatis, pectoralibus 1 2/5 ad 1 1/2 , ventralibus acutiusculis 2 1/4 ad 2 1/2 in longitudine capitis, caudali 5 1/2 circiter in longitudine corporis; corpore superne fuseo-viridi inferne aurantiaco-viridi; capite inferne flavo vel margaritaceo variegato; fascia maxiilo-interoperculari fusca; pinna dorsali aurantiaceis-fusca; pectoralibus membrana violacea-radiis aurantiaco fuscis; ventralibus aurantiacis; anali profunde violacea basi aurantiaea vel fuscescente margine rubra; caudali fusco-violacea. B. 5 D. 1/37 ad 1/39. P. 2/14 V. 1/5. A 1/22. C. 14 et lat. brev.
Hab. Marawang et Toboali, in fluviis.
Longitudo. 4 speciminum 169''' ad 223'''.

Aanm. Deze sort is na verwant aan Ophicephalus melasoma Blkr. van Borneo (Nat. Tijdschr. N. INd. II p. 424), welke zich echter er van ondersceidt door eenigzins slanker ligchaam, eenige schubben meer op eene overlangsche rei der zijden, door eenigzins andere getallen der vinstralen (D. 1/40 A. 1/25), door donkerder gekleurd ligchaam, afwezigheid van van den kaak-tusschenoperkelband, gele vlekjes aan des basis der aarsvin enz.

In de diagnose van Ophicephalus melasoma ter aangehaalde plaatse staat als drukfout «altitudine capitis 1 1/3 in ejus longitudine»; less «2 1/3 ».

ToC

Footnotes

1 Visschen van Banka . Nat. Tijdschr. N. Ind. I p. 159. Bijdrage to te kennis der ichthyologischen fauna van het eiland Banka , ibid, III p. 443. Nieuwe bijdrage tot de kennis der ichthyologischen fauna van het eiland Banka, ibid, III p. 715 . Back

Acknowledgement and Source(s)

This passage was originally published in: Bleeker, Pieter: Nalenzingen op de kennis der ichthyologische fauna van het eiland Banka . Natuurkd. Tijdschr. Neder. Indié v. 3. pp. 175-194, 1853. The drawings have originally been published in Atlas ichthyologique des Indes orientales néerlandaises; publ. sous les auspices du Gouvernement Colonial néerlandais par Pieter Bleeker Part VIII, table CCCXCVII, fig. 1, 1a, 1878. The publishing on snakeheads.org has been made possible with the help of some ladies of the Staatsbibliothek Berlin . Thankyou Stabi!

© 2001 - 2004 snakeheads.org HOME of this page