ln de laatste 20 jaren is de kennis der Soenda-Moluksche visschen met doolhofvormien kieuwbouw niet vooruit gegaan. In 1831 reeds waren 10 soorten dezer familie van den Nederlandsch - Indischen Archipel bekend en werden alle meer of min uitvoerig beschreven in het VII deel der groote «Histoire naturelle des Poissons». Geene enkele species is sedert daaraan toegevoegd, tenzij eene kleine soort, welke ik in de vallei van Amharawa ontdekte en welke ik onder den naam van Betta trifasciata beschreven heb in mijne Bijdrage tot de kennis der lchthyologische fauna van Midden- en Oost-Java. Aanduidingen van elke andere nieuwe soorten heb ik voorts gegeven in mijne Bijdragen tot de geneeskundige topographie van Batavia, doch een nader kritisch onderzoek heeft mij geleerd, dat van die aangeduide nieuwe species slechts Trichopus striatus als nieuw te beschouwen is en de andere terug te brengen zijn tot verscheidenheden van reeds beschrevene soorten. De bovenbedoelde 10 soorten, vermeld in de groote «Histoire naturelle des Poissons zijn de volgende»:
Met uitzondering van Ophicephalus planiceps, K.v.H. heb ik alle deze soorten te Batavia verzameld, en eenigen derzelve ook elders op Java en Madura waargenomen of van Sumatra ontvangen. Bovendien echter bevat mijne verzameling nog Trichopus striatus Blkr. en Betta trifasciata Blkr., zoodat het geheel mij thans bekende soorten van dezen Archipel 12 bedraagt. Van deze soorten komen, voor zoover mijne tegenwoordige kennis reikt:
Op de fauna van Java, alle 12 t. w.:
Op de fauna van Madura:
Op de fauna van Sumatra:
Op de fauna van Borneo:
Op de fauna van Celebes:
Van de Moluksche eilanden is mij tot heden joe geene andere soort bekend geworden dan Trichopus trichopterus CV., doelt van deze species is het eiland van voorkoinen niet opgegeven. Omtrent de Osphromenoiden der kleine Soenda - eilanden verkeert inen no. in volstrekte onwetendheid.
Van de opgesomde 12 soorten komen ook buiten den Sounda-Molukschen Archipel voor:
Omtrent de soorten mijner verzameling heb ik weinig bijzoiiders mede te deelen. De meeste toch zijn reeds uitvoerig eldens beschreven. Het nieuwe geslacht Betta , dus genoemd naar den Javaanschen naam der species beschreef ik reeds in het vorige jaar.
Te Batavia ontdekte ik eene kleine no- onbeschrevene soort van Trichopus . Zij wordt niet grooter dan 3 tot 6 centimeters, althans is het grootte mijner meer dan 50 exemplaren niet langer dan 52 millimeters. Eene merkwaardige varieteit van deze soort ontving ik van mijnen ambtgenoot den heer J. WOLFF van Banjermassing, Ik vermoed dat deze species, welke ik Striatus genoemd heb, dezelfde species is als die, bedoeld onder den naam van Osphromenus vittatus K. v. H. in het VIIde deel p. 289 der groote «Histoire naturelle des Poissons».
De weinige species dezer familie, welke ik van Suinatra en Borneo heb leeren kennen, heb ik te danken aan de welwillendheid van mijne vrienden, de heeren P. Jakles en J. Wolff, beide officieren van gezondheid 2e klasie bij het Indische leger.
[ ... ]
[ ... ]
Ophic. corpore elongato antico cylindrico postice compresso, altitudine 6 fere in ejus longitudine; capite prismatico quadrilatero 3 1/3 ad 3 1/2 in longitudine corporis, aecque alto ac lato; linea rostro-frontali recta, fronte et vertice planis declivibus squamis mediocribus; oculis diametro 7 ad 8 in longitudine capitis, diametris 2 distantibus; maxilla inferiore palatoque dentibus caninis pluribus armatis; ricta oris Iongitudine 2 1/3 in lorigitudine capitis post oculos desinente; squamis non ciliatis lateribus 85 p. m. in serie longitudinali; linea laterali antice oblique descendente postice ad media latera decurrente; pinnis rotundatis; colore supra pulcbre coerulescente-viridi infra argenteo, junioribus fasciis oculo-caudalibus fuscis 2 fascia superiore fasciis transversis basi pinnae dorsali unita; pinnis ventralibus roseis, ceteris viridescentibus vel olivaceo-fuscis aurantiaco marginatis, dorsali fascia longitudinali lata fusca.
| This is a drawing of a juvenile C. micropeltes. It is taken from the world famous ichthyological atlas of Bleeker in the 1870s: table CCCXCVIX, fig. 3. |
B. 5. D, 1/43 ad 1/45. P. 18 vel 19. V. 1/5. A. 1/24 ad 1/28. C. 17 et lat. brev.
| Synon | Ophicéphale à petites plaques Poiss. VII. p. 321 . |
| Ophicephalus serpentinus Poiss. VII. p. 322? (aetas media). | |
| Ophicephalus bivittatus Blkr. (aetas juvenilis). | |
| Ikan Gabus Mal. Batav. | |
| Hab. | Batavia in fluviis et paludibus. |
| Longitudo. | 380 milimetr. |
Ophic. corpore elongato antice cylindrico postice compresso, altitudine 6 ad 7 in ejus longitudine; capite conico acuto lateribus rotundato, 3 1/2 circiter in longitudine corporis, paulo longiore quam alto; linea rostro-frontali concava; fronte et vertice depressis squamis magnis; oculis diametro 8 ad 9 in longitudine capitis diametris 2 distantibus; dentibus caninis inframaxillaribus et palatinis pluribus; rictu oris longitudine 3 in longitudine capitis, sub oculis desinente; squamis lateribus ciliatis et non ciliatis, 65 p. m. in serie longitudinali; linea laterali antico dorso approximata tum, flexura descendente et ad media latera decurrente; pinnis rotundatis; colore corpore supra fuscescente nigro guttato , infra griseo vel viridi vittis transversis p. m. 12 nigris; fascia operculo-caudali interrupta nigricante; vittis oculo-opercularibus 2 obliquis nigris; pinnis verticalibus viridescente-fuscis nigro maculatis, pectoralibus aurantiaco et nigro variegatis, ventralibus viridescente-aurantiacis.
 | This is the first drawing of C. lucia in Natural History. It is taken from the world famous ichthyological atlas of Bleeker in the 1870s: table CCCXCVIII, fig. 1. |
B. 5. D. 1/38 ad 1/40. P. 17. V. 1/5, A. 1/27 ad 1/29, C. 15 vel 16 et lat. brev.
| Synon | Ophicéphale tête de brochet ; Poiss. VII. p. 312 . |
| Ikan Gabus tjina Mal. Batav. | |
| Habit. | Batavia , Samarang , in fluviis et paludibus. |
| Banjermassing , Borneo austro-orientalis , in fluviis (J. Wolff). | |
| Longitudo | 270 milimetr. |
Ophiceph. corpore elongato antice cylindrico postice compresso , altitudine 8 circiter in ejus longitudine; capite prismatico quadrilatero 4 fere in longitudine corporis, latiore quam alto; vertice et fronte depressis squamis magnis; oculis diametro 7 circiter in longitudine capitis , diametro 1 1/2 distantibus; dentibus caninis inframaxillaribus (nec palatinis); rictu oris longitudine 2 1/2 in lonaitudine capitis post oculos desinente; squamis non ciliatis lateribus 55 ad 60 in serie longitudinali; linea laterali antice dorso approximata , supra anum flexura descendente, postice ad media latera decurrente; pinnis rotundatis; colore corpore supra profunde viridi infra argenteo, junioribus fasciis diffusis transversis, adultis maculis profunde viridibus variegato; pinnis imparibus junioribus maculis viridi-fuscescentibus, ventralibus viridi-roseis.
 | This is a drawing of C. striata. It is taken from the world famous ichthyological atlas of Bleeker in the 1870s: table CCCXCVIX, fig. 1. |
B. 5. D. 1/40 ad 1/43. P. 15 ad 17. V. 1/5. A. 1/24 ad 1/27. C. I4 et lat. brev.
| Synon. | Paddekop anders Aalquabbe Nieuh. Gedenkw. Zee.- en Lantr. fig. |
| Synon | Rayé Bloch. ibid . |
| Muttah Russell, Corom. Fish. II. tab. 162 . | |
| Schlangenkopf Oken. Thierreich Atl. fig. . | |
| Ophicephalus chena Ham. Buch. Gang. Fish. p. 62 . | |
| Ophicephalus wrahl Ham. Buch. Gang. Fish. p. 60, tab. 31 fig. 17? . | |
| Ophicéphale strié CV. Poiss VII p. 313. tab. 202 . Règn. anim. éd. luxe. tab. 75 fig. 2. | |
| Ophicephalus sowarah Blkr. (aetas juvenilis). | |
| Ophicephalus planiceps Blkr. (aetas juvenilis). | |
| Caitchel Incol. Mahé. | |
| Varal Incol. Tranquebar. | |
| Sol , Sola vel Wrahl Bengalens. | |
| Napino Incol. Rangoon. | |
| Bakule Incol. Manilla. | |
| Ikan Gabus betul Mal. et Javan. Batav., Samar., Purworedjo | |
| Ikan Deluk Javan. Banjumas. | |
| Ikan Kuto Incol. Pasuruan. | |
| Ikan Bajong Sundan. Bant. | |
| Habit. | Batavia , Serang , Tjiringin , Banjumas , Gombong , Purworedjo , Ambarawa , Surakarta , Samarang , Surabaya , Pasuruan in fluviis (P. Jakles). |
| Longitudo | 330 milimetr. sed specimina majora vidi. |
Ophiceph. corpore elongato antice cylindrico postice compresso, altitudine 7 ad 8 in ejus longitudine; capite conico 4 1/2 circiter in longitudine corporis, latiore quam alto, supra depresso squamis magnis; oculis diametro 6 circiter in longitudine capitis, diamotris 2 distantibus; dentibus omnibus parvis, caninis nullis; rictu oris longitudine 2 1/2 in capitis longitudine sub oculis desinente; squamis non ciliatis lateribus 40 p. m. in serie longitudinali; linea laterali antice dorso approximata, supra anum flexura descendente, postice ad media latera decurrente; pinnis rotundatis, ventralibus pectoralibus duplo brevioribus; colore corpore supra fuscescente infra rufescente; pinnis imparibus fuscescentibus vel nigricantibus rubro limbatis, pectoralibus viridibus nigro transversim vittatis, ventralibus viridibus.
B. 5. D. 1/32 ad 1/34. P. 14 ad 16. V. 1/5. A. 1/20 ad 1/22. C. I4 et lat. brev.
| Synon. | Ophicephalus Gachua Ham. Buch. Gang. Fish. p. 68. tab. 21 . |
| Ophicephalus limbatus Poiss. VII. tab. 201 . | |
| Muttah Russell, Corom. Fish. II. tab. 162 . | |
| Kora-motta Russell. Corom. Fish. II. p.49 . | |
| Ophicephalus cora-mota CV. Poiss. VII. p. 310 . | |
| Ophicephalus fuscus CV. Poiss. VII. p. 311 . | |
| Ophicephalus aurantiacus Ham. Buch. Gang. Fish. tab. 23 f.22 . CV. Poiss. VII p. 311(varietas) . | |
| Korave Incol. Ponticer. | |
| Ikan Gabus Mal. Batav. | |
| Ikan Kuto Jav. Patjitan, Surabaya. | |
| Ikan Kuto bengo Javan. Purworedjo. | |
| Habit. | Batavia , Serang , Pandeglang , Tjimanok , Tjiandjor , banjumas , Gombong , Purwerdjo , Patjitan , Samarang , Surabaya in fluviis. |
| Longitudo | 145 milimetr. |
This text was originally published under the above title in: Verhandelingen van het Bataviaasch genootschap van kunsten en wetenschappen ;1850, vol 23, pp. 1-15.
| © 2001 - 2004 snakeheads.org | HOME of this page |