Zijn al de millioenen representanten der Fauna, als raderen van één werktuig, van hoog gewigt voor het harmonisch geheel van het onontbindbaar natuurleven; niet zoo algemeen grijpen zij in de dadelijke belangen der menschen, zelfs op verre na niet zoo algemeen, als vroeger opzigtelijk de Flora is ontwikkeld.
Meerdere klassen schenken millioenen dieren, voor den mensch van nut noch nadeel. Geheel de rei der avertebraten is oeconomisch van zeer ondergeschikt belang, en zoo al enkele Echinodermen, Molluaken. en Crustaceeën als spijzen en bijspijzen dienen, staat derzelver nut in geene verhouding tot dat der vertebraten, van welke de visschen, sommige reptilien en vogels bijkans. uitsluitend als voedselmiddelen, en vele zoogdieren tevens als last- en trekdieren van hoog belang zijn voor de bewoners.
Niettemin verdienen enkele soorten der tallooze avertebraten meer vermeld te worden, waarom ze bier kortelijk zullen worden aangestipt.
| This is a map of Batavia of the year 1897. In fact, this map shows roughly, how Bleeker might have seen it. Bleeker was active in Indonesia durch the 1840' and the late 1870's. (Origin of the map: Guide to the Dutch East Indies by Dr. J.F. van Bemmelen and G.B. Hoover, Luzac & Co, London 1897). |
De Microzoën (Polygastrica, Rotatoria, Entomostraca) kunnen worden voorbijgegaan. De Polijpen zijn van geen verder nut, dan dat sommigen van derzelver soorten, zooals de Millepora cervicornis, Porites multicaulis, Seriatipores pungens, Tubipora purpurea, Mcandrina labyrinthiformis, Fungia limax enz. door hunne steenachtige huizen dienen, tot plaveisel der wegen in en nabij de oude stad en tot het branden van kalk.
De Acalepben zijn almede van geen verder belang, dan dat enkele brandende soorten door de Chinezen tot het stoken van arak worden gebezigd, om het prikkelende van dezen door hen beminden drank te verhoogen.
Eenige nadere vermelding verdienen enkele. ToC
[...]
Meer dan de tot nog toe gemelde klassen, brengt de klasse der visschen nut aan Batavia's bewoners.
Van de meer dan 400 soorten van visschen welke in Batavia's zilte til zoete wateren voorkomen, zijn niet minder dan 380 eetbaar, en zoo al slechts weinigen dier vele soorten op de tafels der Europeanen worden gedischt als soorten van bijzonderen smaak en fijnheid van vleesch zijn vele der ons niet dagelijks onder de oogen komende visschen van even uitmuntende hoedanigheden en strekken niet de minder fijne visschen algemeen der Chineesche en Inlandsche bevolking tot voedsel.
De oeconomische belangrijkheid der visschen maakt het noodig de vischfauna van Batavia hier meer in het bijzonder te gedenken.
Sedert wij ons onledig hebben gehouden met de Ichthijologie dezer Indiën, is onze verzameling van Bataviasche visschen tot 393 soorten gestegen. Meerdere soorten zijn als te Batavia voorkomende gemeld, welke het ons tot nog toe niet is mogen gelukken hier aantetreffen, doch die in allen gevalle te zeldzaam zijn, om van eenig huishoudelijk belang voor Ratavials ingezetenen te wezen.
Alle onze soorten behooren tot 25 1 familien en de soorten van slechts 3 dier familien worden niet gegeten, of althans slechts zeer derzelve. Deze 3 familien zijn de Sclerodermen, Gijmnognathen en Lophobranchien. Van de eerste bezitten wij 9 soorten en wel 1 van Balistes, 2 van Triacanthus, 1 van Aluteres, 2 van Monacanthus en 3 van Ostracion. Zij worden voornamelijk als spijs verworpen, wegens de beenachtige hardheid der huid bij eenigen, wegens derzelver stekeligheid en doornachtigheid bij anderen. De Gijmnognathen worden verworpen wegen de bedwelmende eigenschappen van hun vleesch. Onze verzameling bevat 1 soort van Diodon 6 van Tetraodon. ToC
[...]
Alle rivier- en moerasvisschen en in grooten overvloed bier ter markt komende, zijn Batavia's Osphromenoïeden de gewigtigste van deszelfs zoetwater-visschen. Geheel de wereld door bekend is de Osphronemus olfax. C. V., de beroemde goeramie , wiens heerlijk vleesch als het smakelijkste bekend staat, zoowel bij de, Europeanen als de inlanders en -Chinezen. Men teelt hem bier veel in de vijvers, even als den Osphronemus satijrus nob. (Trichopus satijrus Sh.), insgelijks Goeramie genoemd en van een weinig minder fijn vleesch. Na de goeramie's is hier van de Osphromenoïeden het meest gewild, de Ikan kaboes , doch grootendeels tot de tafels der inlanders en Chinezen beperkt, Zeer algemeen is de eigenlijke Ikan kaboes (kaboes betoel) , de Ophicephalus striatus C. V. Na deze komt het meest voor de Ophicephalus sowarah C.V. en dan de Ophic. lucius K. v. H. ( Ikan kaboes tjina ), terwijl de Oph. planiceps K.v.H. en Oph. bivittatus nob . 2 slechts nu en dan ta koop worden aangeboden.
[...] ToC
1 Namelijk volgens het stelsel van C u v i e r - Volgens het stelsel van J. M u ll e r (zie Erichson's Archiv. 1845 p. 135-138) berekend, behooren de visschen onzer verzameling tot 34 familien - Door M u ll e r zijn n. l. de Roggen in 6 familien gespliest, de Haaijen in 10; voorts vindt men bij hem als afzonderlijke familien opgegeven (behalve die, waarvan wij geene specimina bezitten), de Ostraciones, Balistini, Labroidei cycloidei, Labroidei ctenoidei en Notacanthini, terwijl de Maenides met de Sparoidei tot eene familie zijn vereenigd. In deze opsomming, welke slechts tot overzigt dient en geene bepaalde Zoölogische strekking heeft, is het algemeen bekend stelsel van C uv i e r gevolgd. Back
1 Ophicephalus bivittatus is the first of many descriptions of Channa by Bleeker. But this description is no first description but a redescription of Channa micropeltes (Cuvier, 1831) .[snakeheads.org]. Back
These text passages were originally published under the above title in: Natuur- en Geneeskundig Achief voor Neêrland's-Indië . Vol. 2, 1845; pp. 497 - 528. This is not the complete text. Omissions are signed.
| © 2001 - 2008 snakeheads.org | HOME of this page |